Verloden

© Atelier GlassJohs


Wat is 'verloden'?
Onder 'verloden' verstaan we het vervangen van het lood in een bestaand raam.

Lood is een inferieur metaal, het is 'onedel', d.w.z. het oxideert  permanent  en niet alleen aan het oppervlak, maar  op den duur door het gehele materiaal. Dit in tegenstelling tot  tin, dat alleen aan het oppervlak oxideert. Daarbij wordt een afsluitend oxidelaagje gevormd dat de onderliggende tin onbereikbaar maakt voor zuurstof uit de lucht. Tin is door die eigenschap een 'half-edelmetaal'.

De voortdurende oxidatie heeft tot gevolg dat lood een beperkte levensduur heeft. Vergelijk het met het roesten van ijzer: onbeschermd ijzer roest langzamerhand door, einde verhaal. Afhankelijk van de omstandigheden gaat lood tussen de 50 en 100 jaar mee. In die periode verzwakt het lood langzamerhand waardoor het z’n eigenschappen verliest. Het wordt bros en kwetsbaar. Dat wordt zichtbaar als een raam gaat uitbollen, of wanneer er door uitzakken  (voor 'uitzakken' klik hier) scheuren ontstaan in het lood. Als het zover is, moet het raam verlood worden.

Werkwijze
Er wordt eerst  een tekening gemaakt van het te verloden raam met nummering van de glasdelen. Dezelfde nummering komt op het corresponderende glasdeel: alle nummers aan dezelfde (gladde) zijde. N.B.: als destijds de gladde zijde niet consequent aan één kant is gehouden, volgen we nauwgezet de wijze waarop het glas gezet is.  We gebruiken hiervoor een permanent-stift. Later met spiritus te verwijderen.
Het raam wordt uit de sponning gehaald en het oude lood verwijderd. We gaan voorzichtig te werk, oude kit kan het tot een lastige klus maken.  Niet één glasdeel mag breken.

Let op: loodoxide is giftig. Het komt makkelijk los van het lood, het wolkt (on)zichtbaar in de ruimte waar je bezig bent. Draag handschoenen. Doe een mondkapje voor.  Was handen en gezicht voor je gaat eten of drinken. Zet geen open voedsel of drank in de buurt.

Kapotte glasdelen worden vervangen. We probeer hetzelfde of gelijkwaardig glas te vinden, zodat de sfeer van het raam gehandhaafd blijft. Glasdelen worden goed schoon gemaakt, daarbij zorgen we dat de nummers zichtbaar blijven.  Bij het opnieuw loodzetten dient al het glas met dezelfde zijde gezet te worden als in de oude situatie.  Er kunnen uiteenlopende loodbreedtes gebruikt zijn. We gebruiken diezelfde loodbreedtes als in de oude situatie.

Bij het nieuwe lood kan ook staallood resp. inlegijzer gebruikt worden, voor meer stevigheid. Mogelijk is het beter bijvoorbeeld staallood rondom te maken, of  ijzerinleg ter versterking dwars door het raam. Zo ja, dan is de loodkern van staallood breder dan die van gewoon lood: er zal iets van het glas afgeslepen moeten worden.
Verder gaan we te werk zoals beschreven op pag. Glas in Loodtechniek, vanaf nr. 4.  
Klik hier of hier voor een compleet proces van verloden.

Tenslotte:
-   het lood kan extra beschermd worden door het met anti-oxidant te behandelen.
-   ultieme bescherming biedt het plaatsen in dubbelglas. Het raam is afgesloten van de buitenlucht, en binnen het dubbelglas  wordt de laatste zuurstof (en vocht) uitgedreven door het met een zuurstof-vrij gas te vullen. N.B. Het plaatsen in dubbelglas heeft gevolgen voor het formaat en het te gebruiken randprofiel. Klik hier voor bijzonderheden over het plaatsen in dubbelglas.


 

< terug naar Glas in Lood techniek
< terug naar Tips  


© Atelier GlassJohs